ГІСТОРЫЯ ПРАКТЫКІ АМПУТАЦЫЙ У СУВЯЗІ З ВАЕННЫМІ ДЗЕЯННЯМІ. ЧАСТКА 1. РАМЯСТВО АМПУТАЦЫЙ СА СТАРАЖЫТНЫХ ЧАСОЎ ДА ДРУГОЙ ПАЛОВЫ XVIII СТАГОДДЗЯ

А. А. Бахта; Н. Я.  Хільмончык

doi:10.25298/2221-8785-2024-22-3-282-287

А. А. Бахта Гродзенскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт, Гродна, Беларусь
Н. Я. Хільмончык Гродзенскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт, Гродна, Беларусь https://orcid.org/0000-0001-9188-1576

DOI: https://doi.org/10.25298/2221-8785-2024-22-3-282-287

Ключевые слова: крывацёк, гангрэна, гемастаз, прыпяканне, лігатуры, агнястрэльныя раненні

Аннотация

Ампутацыі канечнасцяў з’яўляюцца адной з самых старых вядомых чалавецтву хірургічных аперацый. За тысячагоддзі медыцынскай практыкі тэхніка ампутацый увесь час змянялася і ўдасканальвалася ці то пад уплывам вынаходніцтваў выдатных дзеячоў медыцыны, ці новых этапаў тэхнічнага прагрэсу. У першай частцы дадзенага артыкула на аснове літаратурных крыніц узноўлены асноўныя этапы развіцця майстэрства ампутацый ад першабытнай эпохі да другой паловы XVIII стагоддзя ў непасрэднай звязцы з эвалюцыяй ваеннай справы, адзначаны ключавыя вынаходніцтвы і ўплывовыя асобы. Далейшае развіццё рамяства ампутацый ад другой паловы XVIII стагоддзя да сучасных часоў разглядаецца ў другой частцы артыкула.

Литература

Lucevich JeV, Andrianov VL, Nemsadze VP. Amputacija. In: Petrovskij BV, editor. Bolshaja medicinskaja jenciklopedija. 3 rd ed. Vol. 1. Moskva: Sovetskaja jenciklopedija; 1974. р. 390-394. (Russian).

Sellegren KR. An Early History of Lower Limb Amputations and Prostheses. Iowa Orthop J. 1982;2:13-27.

Markatos K, Karamanou M, Saranteas T, Mavrogenis AF. Hallmarks of amputation surgery. Int Orthop. 2019;43(2):493-499. https://doi.org/10.1007/s00264-018-4024-6.

Kirkup J. Perceptions of amputation before and after gunpowder. Vesalius. 1995;1(2):51-58.

Songolov GI, Galeeva OP. Amputacii i jekzartikuljacii. Irkutsk: IGMU; 2013. 60 р. (Russian).

Glyantsev SP. Art, craft and science of limb amputation. Part 1. Art and craft of amputation: from Hippocrates to Ambroise pare (V century b.c. - XVI century). Wounds and wound infections. The prof. B.M. Kostyuchenok journal. 2020;7(1):6-25. https://doi.org/10.25199/2408-9613-2020-7-1-6-25. https://www.elibrary.ru/rfpafj. (Russian).

The Racial Hand in the Victorian Imagination (Cambridge Studies in Nineteenth-Century Literature and Culture. Cambridge: Cambridge University Press; 2015. Chap. 5, Briefel A. Crimes of the hand: Manual violence and the Congo; р. 129-150.

Birch R. A history of limb amputation. J Bone Joint Surg Br. 2008;90(10):1276-7. https://doi.org/10.1302/0301-620X.90B10.21244.

Stewart CPU, Jain AS. An epidemiological study of war amputees and the cost to society. Prosthetics and Orthotics International. 1999;23(2):102-106. https://doi.org/10.3109/03093649909071620.

Battlefield injuries: Saving lives and limbs throughout history [Internet]. Lower Extremity Review. Available from: https://lermagazine.com/cover_story/battlefield-injuries-saving-lives-and-limbs-throughout-history.

Glyantsev SP. Art, craft and science of limb amputation. Part 2. Craft of amputation: from Ambroise Pare to Pierre Dionis (late XVI century - early XVIII century). Wounds and wound infections. The prof. B.M. Kostyuchenok journal. 2021;8 (2): 6-27. https://doi.org/10.25199/2408-9613-2021-8-2-6-27. https://www.elibrary.ru/goiwgv. (Russian).

Robinson KP. Historical aspects of amputation. Ann R Coll Surg Engl. 1991;73(3):134-6.